تیرماه امسال فرصتی دست داد تا به «موزهی کودک» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (مرکز آفرینشهای فرهنگی و هنری) در خیابان حجاب تهران بروم و از نزدیک، دکور انیمیشن عروسکی قصههای بازار (1374) ـ ساختهی تحسینبرانگیز عبدالله علیمراد ـ را ببینم: بازار ایرانی در ابعاد مینیاتوری، با همهی جُنبو جوش و داستانهایش.
اپیزود سوّم از مجموعهی قصههای بازار، با عنوان کوه جواهر، جلوتر در سال 1373 راه خود را به جشنوارههای جهانی گشوده بود و بخاطر تکنیکِ خوب و داستانگوییِ پُر رمز و راز-اش مورد استقبال قرار گرفته بود.
تصاویری از دکور ِ پُرکار انیمیشن قصههای بازار. عکسها از نگارنده
-----------------------------------------------
شخصیتهای عروسکی انیمیشن بهادر، ساختهی عبداله علیمراد. عکس از نگارنده [بزرگنمایی دارد]
از دیگر جذابیتهای «موزهی کودک کانون»، دیدن ماکت فیلم عروسکی بهادر (1379) [ساختهی عبدالله علیمراد] و بازدید از مجموعه آثار استاد علیاکبر صادقی بود؛ بهویژه تصویرسازیهای ایشان برای انیمیشنهای رُخ (1353) [با نگاهی بدیع به بازی شطرنج] و زال و سیمرغ (1356) [با موسیقی مجید انتظامی و گفتار منوچهر اسماعیلی]؛ و نیز تصویرگری کتابقصهی سفرهای سندباد (1354) [به روایت شاعر و نویسندهی نامدار معاصر: محمدعلی سپانلو]، که برندهی جایزهی اوّل شانزدهمین نمایشگاه کتابهای تصویری جهان در ژاپن (1979) شده بود.
اجازه گرفتم تا با موبایل، از کتاب سفرهای سندباد، عکسبرداری کنم. مجموعهعکسها را در قالب یک فایل پی.دی.اف در اینجا گذاشتهام.
تصویرسازی انیمیشن رُخ، اثر علیاکبر صادقی. عکس از نگارنده [بزرگنمایی دارد]
پوستر انیمیشن زال و سیمرغ؛ اثر علیاکبر صادقی. عکس از نگارنده [بزرگنمایی دارد]
زندهیاد کیهان رهگذار، در سال 1363 خورشیدی، نویسندگی متن و کارگردانی سریال فاخر "بوعلی سینا" را بر عهده گرفت. سریالی که با بودجهای محدود، در یک بازهی هفتماهه فیلمبرداری و تولید شد و سال 1364 از شبکهی دوّم سیما پخش گردید.
طراحی صحنه و دکور این سریال را زندهیاد فرهاد فارسی به عهده داشت. مضمونِ تاریخی سریال، ایجاب میکرد که دکورهایی دقیق از محل درس و بحث و زندگی "بوعلی سینا" ساخته شود. تصمیم بر این گرفته شد که لوکیشنِ بخشهایی از سریال، فضای مسجد جامع اصفهان (جامعِ عتیق) باشد. این بنای یادمانی که ثبتِ میراث جهانی نیز میباشد، بیشتر ِ اندامهای خود را از قرنهای 4 و 5 هجری دارد؛ و این انتخاب در بدوِ امر، با توجه به اینکه حیات و زندگیِ "بوعلی" هم در همین دوره بوده است و مخصوصاً نظر به اقامتِ وی در اصفهان از سال 415 هجری، انتخابِ درستی مینمود.
ولی در یکی از قسمتهای سریال، اشتباه واضحی رُخ داده است که علتاش شاید آگاهی نداشتن از تاریخِ معماری و یا نادیده انگاشتنِ مخاطبینِ خاص بوده است:
محل درس و وَعظ ابنسینا را در نمازخانه و شبستانی از مسجد جامع برگزیدهاند که نه از آنِ قرن 4 و 5، بلکه متعلق به قرن 8 هجری است و 300 سال بعد از فوتِ ابنسینا ساخته شده است!
نماهایی از سریال "بوعلی سینا" در نمازخانهی اُلجایتویِ جامعِ اصفهان
در این شبستان، یکی از شاهکارهایِ تزئیناتِ معماری، که شهرتی جهانی دارد، یعنی محرابِ اُلجایتو واقع است. محرابی با گچبریِ پیچیده و باشکوه که در سالِ 710 هجری به روزگار ِ اُلجایتو (ایلخانِ مغول) و وزیرش "محمد ساوی" ساخته شده است.
در میزانسن و قاببندیهای سریال، ابنسینا را نشسته بر منبر نفیسِ منبّتکاریشدهی نمازخانهی الجایتو میبینیم؛ در حالیکه محراب الجایتو هم، سیصد سال جلوتر از ساخته شدناش، در پسزمینه خودنمایی میکند!
تصاویری از نمازخانه و شبستان اُلجایتو در مسجد جامع اصفهان
با گچبریِ ناب و بیهمتایِ محراب الجایتو